Opvang nieuwe leden en stimuleren van communicatie tussen leden laat veel te wensen over

 Panels in Noord Holland hebben een duidelijk signaal afgegeven

 Volgens de beproefde opzet en methode van het ledenpanel van het Rode Nest heeft het gewestelijk bestuur van Noord-Holland in mei 2020 panels georganiseerd voor drie groepen binnen de PvdA: nieuwe leden, afdelingsbesturen en leden van gemeenteraden. Daarvoor heeft het bestuur nauw samengewerkt met het Rode Nest, dat ook de rapportages van de uitkomsten heeft samengesteld.

Hoofddoel was om informatie te krijgen m.b.t. de optimalisering van scouting, talentontwikkeling en opleidingen.

De uitkomsten van de onderzoeken hebben echter veel meer opgeleverd, want er werden ook nog aanvullende vragen met betrekking tot verdere wensen en knelpunten gesteld.

(Nieuwe) leden voelen zich niet altijd thuis bij  PvdA

Kennis van eigen situatie door ledenpanels kan zorgen voor nieuw elan

De achterliggende vraag van de in mei 2020 gehouden drie panels was: Biedt de PvdA voor jou (nog steeds) een politiek thuis? Deze onschuldige vraag blijkt geen open deur, want de antwoorden brengen ontwikkelingen aan het licht die de volle aandacht verdienen.
Nieuwe leden, afdelingsbestuurders en gemeenteraadsleden geven aan dat van een thuis bij de PvdA voor hen lang niet altijd sprake is. En dat er nog heel wat moet gebeuren voordat alle leden zich bij hun eigen PvdA thuis voelen.
En dat nog voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2022?
De drie panels leiden tot de alarmerende conclusie: bij veel afdelingen is concrete actie nodig. Niet wachten tot na de Tweede Kamerverkiezingen, want dan zijn we ook  bezig met de voorbereidingen voor de gemeenteraadsverkiezingen.

Het kan zo niet langer, concrete actie is nodig

Door in de drie panels ook vragen over andere onderwerpen op te nemen dan scouting, talentontwikkeling en opleidingen, ontstond tevens inzicht in de staat van de afdelingen en wat het gewest daarin voor de afdelingen kan betekenen.
De drie panels leidden tot de alarmerende conclusie: bij veel afdelingen is concrete actie nodig. Niet wachten tot na de Tweede Kamerverkiezingen, want dan zijn we te druk met de voorbereidingen voor de gemeenteraadsverkiezingen.
Er zijn gelukkig ook afdelingen waar het wel redelijk tot goed gaat. Afdelingen kunnen dan ook van elkaar leren. En het gewest Noord-Holland is nu vol in beweging om de ernstigste knelpunten in de bevindingen van de drie panels aan te pakken.

Het antwoord op de conclusie zal drieledig zijn:

• Scouting, talent ontwikkeling en opleidingen
• Revitalisering van de afdelingen in het gewest Noord-Holland, zeker met het oog op de gemeenteraadsverkiezingen 2022.
• De conclusies voor Noord-Holland zullen waarschijnlijk ook voor andere gewesten getrokken kunnen worden en daar zullen vergelijkbare panels ook tot nieuwe inzichten leiden.

Noot voor de kritische lezer:

Het is al eerder gezegd: Het ledenpanel is geen wetenschappelijk onderzoek. Besturen stellen vragen op over zaken waarmee zij met hun leden aan de slag willen. De antwoorden leveren goede aanwijzingen op voor het voeren van het gesprek binnen de partij over de onderzochte kwesties. Niet het wetenschappelijk gehalte van het panel staat dus voorop, maar de mogelijkheid om in goed gesprek met elkaar de toekomst in te gaan. En dat geldt ook voor de drie panels van het gewestelijk bestuur van Noord-Holland, waarin vooral bij de beantwoording van de open vragen nieuwe punten naar voren kwamen.

Het bestuur van Noord-Holland wil met de drie groepen in gesprek komen over de volgende vragen:

• Is de werving van nieuw kader op orde en worden nieuwe leden goed opgevangen? (scouting)
• Dragen leden en kaderleden daarbij de voor de PvdA actuele en principiële punten uit? (scholing en vorming)
• Zijn de afdelingen in het gewest voldoende vitaal om aan de toekomstige ontwikkelingen het hoofd te bieden? (bestuursstijl). 

Er is een grote behoefte aan nieuw kader

De drie gehouden panels onder de nieuwe leden, afdelingsbesturen en gemeenteraadsleden hebben voor het bestuur van Noord-Holland veel opgeleverd:

Hoofdconclusie van de onderzoeksresultaten is dat er een grote behoefte bij de afdelingsbestuurders en fracties wordt getoond aan nieuwe krachten, nieuw talent, voor alle functies die er in de partij lokaal en in de fracties te vergeven zijn. Vele afdelingen en fracties stellen daarbij de hulp van het gewest op prijs. Onder de nieuwe leden zijn er opvallend veel die voor de partij actief willen zijn, maar beter op weg moeten worden geholpen. Onder hen zijn opvallend veel nieuwe leden die een introductie of een specifieke opleiding zouden willen volgen. Er zijn er ook die het wel willen, maar het nog te druk hebben met andere belangrijke zaken. Ook bleek dat leden soms knelpunten ervaren die verhinderen dat zij bij de afdeling betrokken raken.

Een belangrijke bij-oogst van de drie panelonderzoeken is dat heel helder wordt wat de conditie en mogelijkheden zijn van de afdelingen en fracties om als een echt thuisfront voor nieuwe leden te fungeren. Veelal is er behoefte aan een flinke verbetering. De onderzoeken geven duidelijke signalen af dat het met veel afdelingen in het algemeen minder goed gaat, vooral ook bij gebrek aan menskracht. De panelonderzoeken leveren veel ideeën op voor verbetering hiervan.

Het gesprek hierover gaat dit najaar in het gewest beginnen. Het gewestelijk bestuur wil een actieplan hiervoor opstellen.

Het Rode Nest was actief betrokken bij de panels en is gealarmeerd door de  conclusies.

Situatie wisselt per afdeling

Nieuwe punten worden naar voren gebracht die, naar alle waarschijnlijkheid, ook in andere gewesten en afdelingen actueel zijn. Daarom zijn deze voor de gehele partij in Nederland van belang.
Het gaat om meer thema’s, die hieronder kort worden belicht.
Per afdeling wisselt de situatie, dus geen generalisaties!
Hieronder voor “ Elck wat wils”.

Sociaaldemocratie in de praktijk

Het blijkt niet eenvoudig om praktische sociaaldemocratische politiek te bedrijven. Vooral de beschouwing van een vraagstuk levert nogal eens de vraag op: Wat zouden echte sociaaldemocraten nu doen?
Uit de drie gehouden panels blijkt de behoeft om de verbinding tussen de praktijk en de sociaaldemocratische beginselen beter te kunnen leggen. Daarvoor is kennis nodig over de beginselen van de sociaaldemocratie en oefening in de dilemma’s en vertaalslagen die een PvdA- bestuurder of -vertegenwoordiger, maar ook een actief (nieuw) lid zich gesteld ziet. Dit gaat verder dan een op enkele vaardigheden gerichte training. Het betreft eerder de behoefte aan een permanent gesprek over de praktische vormgeving van de sociaaldemocratie in de gemeentelijke praktijk van alledag.
In dit verband valt op dat de klassiek geachte ‘old skool’(scholing en vorming waarbinnen deze vragen aan de orde komen binnen de PvdA) nauwelijks meer bestaat.
Het ontbreekt binnen de PvdA aan een voor alle leden, bestuurders en volksvertegenwoordigers open en algemeen toegankelijk aanbod van seminars, cursussen en syllabi over de vragen rond sociaal democratie en de plaatselijke politiek en het bestuur.

Toegankelijk

Nieuwe leden zijn voor hun introductie sterk afhankelijk van mensen binnen hun afdeling.
Voorbeeld van hoe dat mis kan gaan: het afdelingsbestuur moet bereikbaar zijn voor nieuwe leden, gewoon via de mail. Toch wordt in de panels aangegeven dat mail vaak niet wordt beantwoord. Kijken we verder dan zien we dat een afdelingsbestuurder vindt dat het al druk genoeg is of dat het mailprogramma van de PvdA als te ingewikkeld wordt ervaren om zomaar te gebruiken en dus ook om het open te maken. 

Verbonden

In landelijke gebieden is het aantal PvdA-leden nog wel eens zo laag dat het van een afdelingsbestuurder nauwelijks gevraagd kan worden zich nog bezig ten houden met wat in één van de vele andere kernen gebeurt.
Om deze bestuurlijke kloof te dichten zouden de leden zelf met elkaar moeten kunnen communiceren. Je zou in je dorp (of wijk in je stad) zelf in gesprek met je partijgenoten moeten kunnen gaan. Maar dat is ingewikkeld, want dat gaat niet zonder officiële tussenkomst van een afdelingsbestuur. En ja, wie bewandelt die weg?
Ook kunnen partijgenoten uit verschillende afdelingen (regionaal of landelijk) met een gelijke belangstelling elkaar moeilijk vinden.
Een bestuur kan zijn leden niet kennen en de leden kunnen elkaar niet kennen wanneer zij elkaar niet zelfstandig kunnen ontmoeten op basis van gemeenschappelijke interesses en belangen, of dit nu landelijke landbouwvraagstukken of de ontwikkelingen in de wijk betreffen.

Samenwerking

Duizenden leden van de vereniging maken deel uit van een afdeling die organisatorisch ondermaats presteert, met gevolg dat het lidmaatschap van de vereniging zich niet kan ontwikkelen. Doordat zij zich geen deel van een levende vereniging weten, zullen zij er ook niet door of voor in actie komen.
Let wel: ongeveer de helft van de leden geeft aan wel degelijk in en voor de PvdA actief te willen zijn. In een ondermaats presterende vereniging biedt de PvdA deze leden geen thuis.
Gevraagd naar de bereidheid om samen te werken met andere afdelingen en hun bestuurders is de reactie van afdelingsbestuurders niet volmondig positief. Samenwerking met anderen in de partij is nodig om werkdruk van een afdelingsbestuur te verlichten c.q. de aanwezigheid van de partij in de plaatselijke of regionale politiek te versterken. Dit kan via het organiseren van gezamenlijke bijeenkomsten over thema’s, de ledenadministratie in een regio beter in te richten of de financiële administratie te poolen, maar ook om de aanwezigheid van de PvdA voor zijn leden te vergroten zoals bij ledenbehoud en ledenwerving. Hiervoor is een werkbare schaal van organisatie en een passende bestuursstijl nodig.

Bestuursstijl

Een vitale vereniging betekent niet alleen pittige themabijeenkomsten of geanimeerde borrels maar ook eensgezindheid over de organisatorische voorwaarde voor de vitaliteit.
Concreet samenvoegen van afdelingen om tot een werkbare schaal te komen waarop de verenigingsactiviteiten het beste plaats kunnen vinden, hoeft dan niet eens de oplossing te zijn. Alleen het gesprek daarover kan al veel verhelderen.
Vraag: moet de partij in alle gevallen vast houden aan de gemeentelijke indeling als maat voor de omvang van een plaatselijke PvdA-afdeling?
Uit de panels blijkt dat sommige afdelingen op de keper beschouwd een pro forma bestaan leiden waarmee het al geen retorische vraag meer is.
In bestuurlijk jargon: Waar ligt de organisatorische ondergrens van een afdeling?

Synergie

Gemeenteraadsleden vinden nogal eens dat het reilen en zeilen van de vereniging de verantwoordelijkheid is van het afdelingsbestuur. De gemeenteraadsleden informeren het afdelingsbestuur. Een afdelingsbestuurder is ook aanwezig bij de vergaderingen van gemeenteraadsfractie, voert functioneringsgesprekken, maar dat is meer voor de binnenkamer. Actief in verenigingsverband verantwoording afleggen – dit is in een open gesprek met leden over hoe de sociaaldemocratie werkt en wat beter kan – wordt weinig genoemd. 

Benutten van het kennis – potentieel bij leden

De helft van de nieuwe leden gaf aan actief te zijn. Kent u ze?
De bereikbaarheid van een afdelingsbestuur is in de communicatie met leden al een heel ding, maar elkaar actief opzoeken om vervolgens samen aan de slag te gaan, is iets heel anders. Daarvoor zal de afdeling hen moeten kennen en uitnodigen voor een concrete activiteit, of hen tenminste faciliteren om een initiatief te nemen.

Het kan zo niet langer, concrete actie is nodig 

Wat zou er moeten gebeuren ?Twee aandachtsgebieden:

1. Scouting, talentontwikkeling en opleidingen alsmede revitalisering van de vereniging zijn nu van belang. Om te beginnen in Noord-Holland.
2. Actieplan revitalisering afdelingen.

Het verdient aanbeveling hier aparte actieteams of werkgroepen voor samen te stellen. Onderdelen van zo’n actieplan kunnen zijn:

1. Ondersteuning van de afdelingen en afdelingsbesturen vanuit het gewest om het hoofd boven water te kunnen houden;
2. Regionale samenwerking met andere afdelingen ontwikkelen en mogelijk maken;
3. “Leer je leden kennen” (interesses, expertise, achtergrond) en leg dat vast, bij voorkeur in de ledenadministratie en ook “laat de leden elkaar kennen”;
4. Activeren en stimuleren betrokkenheid leden;
5. Lokale ledendemocratie;
6. Communicatie;
7. Themabijeenkomsten;
8. Opvang en begeleiding nieuwe leden; het instellen van een buddy;
9. Ondersteuning bij voorbereiding organisatie en procedures Gemeenteraadsverkiezingen 2022;
10. Inzetten van ledenpanels ter voorbereiding op Gemeenteraadsverkiezingen 2022.

Geert Eggink