Wat vinden we daarvan terug?
Allereerst verdienen de schrijvers van het conceptprogramma natuurlijk onze waardering voor het vele werk wat zij hebben verricht. Hierbij toch enig commentaar en een hopelijk nuttig voorstel m.b.t. de behandeling van het programma op beide congressen.
Het conceptprogramma is ca 100 bladzijden “dik” geworden en dat staat wel erg haaks op een kort programma van ca. 20 pagina’s, zoals wij als ideale omvang hadden voorgesteld.
Adviezen van Tjeenk Willink, Koole en Van den Berg zijn genegeerd
Er staat veel in het programma dat richting geeft, zoals over klimaat en milieu
De kans dat er straks weer een “telefoonboek” als congresboek verschijnt met basistekst en heel veel amendementen is levensgroot en daarmee ook het risico dat er over veel details gesproken gaat worden. De partijbesturen nemen bewust opnieuw deze ouderwetse, te apolitieke werkwijze, voor lief.
Is er ondanks de dikte van het concept toch veel terug te vinden dat richting geeft? Absoluut wel. Met name wat betreft Europa, de Oekraïne-oorlog én de kosten die dat voor ons land met zich meebrengen, is de tekst duidelijk. Voor de partijgenoten binnen Groen Links en onze partij, die tegen de verhoging van de defensie-uitgaven zijn, valt er iets te amenderen. Maar, voor alle duidelijkheid, dat hoeft wat ons betreft niet.
Is er iets terug te vinden in het concept over de noodzaak om een aantal opvattingen van Tjeenk Willink, Koole en Van den Berg daadwerkelijk in de praktijk te brengen in bijvoorbeeld de coalitie-onderhandelingen? Helaas niet. De schrijvers lijken zich onvoldoende te realiseren, dat wat onze “top drie” bepleiten, een grondige zelfanalyse van de Tweede Kamer is en dus in principe geldt voor alle partijen, betreffende de functies van de wetgevende, rechterlijke en uitvoerende macht. Als dit in de onderhandelingen straks niet als hoofdpunt wordt ingebracht (NSC/Omtzigt en D’66 en Volt zullen dit punt zeker ook willen inbrengen/steunen) komt er van het proces, om onze democratie en democratische cultuur te versterken, niets terecht en krijgen we te maken met een soort Rutte V.
Wordt er op belangrijke punten in het conceptprogramma om wetgeving gevraagd? Ja, met name op de “groene” onderwerpen, maar ook wordt goed onderscheid gemaakt tussen korte termijn actiepunten en lange(re) termijn hervormingsvoorstellen. Nu nog de “wetgevingsspecialisten” op de Kamerlijst zien te krijgen! Is daarnaar gekeken? Onvoldoende, dunkt ons.
Heel plezierig is het te lezen dat wij als partijen vinden dat onze overheidsorganisaties weer meer kansen op de ontwikkeling van expertise krijgen. Immers, onze democratie staat te veel onder druk van lobby’s, grote financiële spelers en dergelijke.
Heel sterk vinden wij de duidelijke taal over de financiering van overigens best veel politieke wensen. Klare taal over afbouw van fossiele “subsidies” (omvang 37,5 miljard euro), maar ook van de andere 120 miljard euro aan fiscale aftrekposten. Het is wellicht een goed idee om een amendement in te dienen om daar in de komende vier jaar 10% op te korten ten behoeve van de langere termijn financiële vraagstukken en de overheidsschulden.
Kortom: er ligt een veel te dik concept programma, waarmee we terecht niet teveel naar buiten treden; want dat leidt tot technische in plaats van politieke discussies.
Daarom is ons voorstel: laten de partijbesturen van een vijftal hoofdpunten kort aangeven wat het belang ervan is en daarvan de belangrijkste voor- en nadelen benoemen. Aan de hand daarvan kan besluitvorming worden uitgelokt.
Vanzelfsprekend horen daarbij wat ons betreft de volgende onderwerpen:
- Oekraïne-oorlog en defensie-uitgaven;
- Een sterker Europa;
- Milieukosten belasten bij de gebruikers/bronnen (de vervuiler betaalt);
- Het instellen van een commissie die de bestuurlijke voorstellen van Tjeenk Willink c.s. uitwerkt en daarover jaarlijks rapporteert.
Louis Genet