Ter voorbereiding op de discussie op de ledenvergaderingen
Verschillende afdelingsbesturen hebben samen met het Rode Nest de afgelopen weken een ledenpanel gehouden als voorbereidingen op de gemeenteraadsverkiezingen in 2026. Niet alleen heeft het een schat aan informatie opgeleverd voor verdere discussie met de leden, maar ook de deelname was heel groot: zo’n 30 tot 36%! Zo’n hoge score hebben we nog niet eerder gezien. Het onderwerp leeft en leden willen graag hun mening laten horen. De respondenten hebben er veel werk van gemaakt door ook de open vragen uitgebreid te gebruiken om hun antwoorden toe te lichten. Dit maakt dat de leden zich meer betrokken voelen bij het onderwerp.
Toelichting op antwoorden goed voor discussie in de afdelingen
De belangrijkste vraag die afdelingsbesturen zich dienden te stellen was: hoe maken wij onze partij relevant voor de kiezer – nu, straks en in maart 2026 bij de gemeenteraadsverkiezingen? Maar ook: hoe kunnen wij in de raadsperiode 2026-2030 een progressieve rol van betekenis blijven vervullen en maximaal invulling geven aan onze idealen? En moet die rol dan worden vervuld samen met andere progressieve partijen, GroenLinks in het bijzonder?
Hier ligt voor de afdelingen de komende tijd zowel een opdracht als een uitdaging, maar ook voor het afdelingsbestuur en voor de leden, die het kloppend hart van onze partij vormen. Voordat een afdeling de keuze maakt over de wijze waarop ze aan de gemeenteraadsverkiezingen willen deelnemen, dient een uitvoerige discussie met de leden gevoerd te worden. In dat proces kan het instrument ledenpanel, volgens het Rode Nest, een belangrijke rol vervullen, omdat hiermee de meningen van de leden verzameld kunnen worden. Een ledenpanel is geen doel op zich. De uitkomsten van het ledenpanel moeten altijd het startpunt zijn voor verdere discussie met de leden.
Lokale situaties verschillen
Het Rode Nest heeft alle afdelingsbesturen die ooit met ons hebben samengewerkt aangeschreven om over dit onderwerp een ledenpanel te organiseren, waarbij hulp en ondersteunen bij de uitvoering ervan is aangeboden. Daartoe had het Rode Nest een eerste concept vragenlijst “Op weg naar de gemeenteraadsverkiezingen 2026” opgesteld. Vervolgens werd het afdelingsbestuur gevraagd de vragenlijst verder toe te spitsen op de lokale situatie, want die is bij elke afdeling anders. Soms is er al een samenwerking met GroenLinks, in andere gevallen niet. Bij de voltooiing van de vragenlijst heeft het Rode Nest het afdelingsbestuur ook weer geadviseerd. Zo ontstond een specifieke vragenlijst voor iedere afdeling.
De vragenlijst bestond uit vier blokken:
I. Persoonlijke achtergrond
II. Landelijke samenwerking PvdA / GroenLinks
III. De PvdA lokaal
IV. Een specifiek lokaal blok.
De opzet van de vragenlijst was dat na iedere meerkeuzevraag (bijvoorbeeld: “Hoe denk jij over de landelijke samenwerking tussen PvdA en GroenLinks?”) altijd de mogelijkheid werd geboden om het antwoord nader toe te lichten.
De afdelingen Zaanstreek, Bronckhorst, Kennemerland Midden, Schagen en Dijk en Waard hebben op deze manier een ledenpanel gehouden. Als we nu de balans opmaken dan kunnen we zonder meer stellen dat de gehouden ledenpanels een groot succes waren. Allereerst de hoge deelname van de leden: zo’n 30 tot 36% van de leden hebben deelgenomen. Dat zijn meer leden dan de aantallen die gemiddeld op een ledenbijeenkomst komen. Verder hebben veel respondenten een uitgebreide toelichting gegeven op hun antwoorden bij de meerkeuze vragen. Dat had twee effecten. Allereerst voor de leden zelf: door hun mening te geven voelen zij zich betrokken bij het proces en dat verhoogt de waarde van hun lidmaatschap. Ten tweede leveren de uitkomsten een schat aan informatie op, die gebruikt kan worden bij de verdere discussie en besluitvorming over de gemeenteraadsverkiezingen.
Leden denken vaak genuanceerder over onderwerpen dan verwacht
De uitkomsten van het ledenpanel zijn door het Rode Nest nauwkeurig geanalyseerd en er is een uitgebreide rapportage van gemaakt. En wat blijkt? De opgetekende toelichtingen geven een genuanceerder beeld dan de antwoorden op de meerkeuzevragen. Zo is men bijvoorbeeld over het algemeen wel positief over de mogelijke samenwerking met GroenLinks. Maar toch… Vele kanttekeningen werden gemaakt en knelpunten benoemd. Juist die punten kunnen en moeten in de verdere discussie aan bod komen!
De uitkomsten verrassen zelfs de afdelingsbesturen inhoudelijk. De leden brengen veel meer inhoudelijke issues naar voren dan vooraf werd gedacht. Ook dit onderstreept volgens ons weer het nut en belang van het op deze manier verzamelen van meningen en ideeën van leden. Naar aanleiding hiervan overwegen verschillende afdelingsbesturen om na de zomervakantie nog een ledenpanel te houden en dan verder in te gaan op inhoudelijke punten, mede naar aanleiding van de discussie met de leden over de uitkomsten van dit ledenpanel.
Een paar voorbeelden van de inhoudelijke punten. Op de vraag: “Zie jij bij samenwerking met GroenLinks voor de PvdA belangrijke (speer)punten die extra aandacht behoeven?” konden de respondenten antwoorden met een vijfpuntschaal (ja zeker t/m zeker niet) op de volgende punten:
a. Wonen
b. Zorg en welzijn
c. Leefbaarheid en veiligheid
d. Milieu, natuur, duurzaam
e. Onderwijs
f. Armoede
g. Werk en inkomen
h. Jongeren
i. Sport, kunst en cultuur
Het is opvallend dat de deelnemers aan bijna alle ledenpanels van alle in de vraag genoemde onderwerpen vinden dat die speciale aandacht verdienen. Maar zorg en welzijn, wonen, milieu, natuur en duurzaam, armoede en onderwijs sprongen er vaak uit. Bij de speerpunten die gemist worden (de volgende vraag) werden vooral ouderen en de zorg voor hen genoemd.
Uit toelichting blijkt betrokkenheid leden
In het ledenpanel van Dijk en Waard waren ook enkele specifieke vragen opgenomen over de mogelijke samenwerking PvdA en GroenLinks:
- Als we gaan samenwerken met GroenLinks gaat dat vanuit een beginselprogramma. Welke beginselen van de PvdA vind jij dat daarin horen?
- Welke overeenkomsten zie jij tussen de PvdA en GroenLinks?
- Welke verschillen zie jij tussen de PvdA en GroenLinks?
Opvallend is dat de respondenten deze vragen in dit blok uitgebreid hebben beantwoord. Daaruit blijkt wel dat de aangestipte punten duidelijk onder de leden leven.
Wat betreft het beginselprogramma worden veel punten genoemd, zoals het solidariteitsbeginsel, gelijkheid, eerlijk delen, bestaanszekerheid, armoedebestrijding, sterkste schouders dragen de zwaarste lasten, zorg op maat, enzovoorts.
Op de vraag welke overeenkomsten men ziet tussen de PvdA en GroenLinks komen vooral links, progressief, sociale betrokkenheid, leefbaarheid en wonen naar voren. Maar tegelijk ziet men ook accentverschillen. Die worden in de volgende vraag (Welke verschillen zie jij tussen de PvdA en GroenLinks?) benoemd. Daarbij wordt benadrukt dat GroenLinks vooral aandacht heeft voor milieu en de PvdA meer voor sociale zaken. Ook het verschil in politieke stijl wordt genoemd.
Alleen al met een discussie over de antwoorden op deze vragen kan een ledenbijeenkomst gevuld worden…
Discussie versterkt de meningsvorming
Bij de slotvraag (“Als je een nadere toelichting wilt geven op je antwoorden, opmerkingen hebt over de stellingen/vragen, suggesties voor samenwerking hebt of iets anders wilt meegeven, dan kun je dat hieronder doen.“) gaven de deelnemers veel opmerkingen of een hartenkreet, maar ook bruikbare tips, aandachtspunten of voorwaarden mee, die zeker meegenomen moeten worden in de verdere bespreking met de leden. Eén antwoord willen we er uithalen, omdat dat de kern weergeeft: “Discussie versterkt de meningsvorming”.
Het Rode Nest heeft veel waardering voor de inzet van de afdelingsbesturen die aan deze ledenpanels hebben meegedaan. Onze ondersteuning heeft de kwaliteit van het vervolgtraject gestructureerd en verbeterd, niet alleen voor het afdelingsbestuur, maar ook voor de leden. Het kan niet worden ontkend: het ledenpanel is zowel een stimulans als een waardevolle toevoeging aan de ledendemocratie op afdelingsniveau.
Mochten andere afdelingsbesturen, die nog geen ledenpanel “Op weg naar de gemeenteraadsverkiezingen” hebben gehouden, nu toch geïnteresseerd zijn geraakt: neem contact met ons op. Wij helpen graag! Bezoek de website van het Rode Nest en gebruik het contactformulier. Rechtstreeks contact met de secretaris is natuurlijk ook mogelijk via secretaris@rodenest.nl.
Hans Aertsen en Cees Schipper