We nodigen leden uit om te vertellen hoe zij zich de partijdemocratie van de toekomst voorstellen

Op een bijeenkomst op 9 november in Amsterdam
De Jaap Burger Stichting en het Rode Nest zoeken samen naar een manier om de partijdemocratie te versterken. Een discussiebijeenkomst op 9 november a.s. biedt leden en abonnees van de nieuwsbrief de gelegenheid hun mening hierover te geven. Deze bijeenkomst is een gevolg van een panel dat het Rode Nest in het voorjaar van 2024 heeft georganiseerd onder de lezers van onze nieuwsbrief, met als centraal thema ledendemocratie in de PvdA. Elders hebben we de uitkomsten van dat panel toegelicht (klik hier).

Er moet een balans worden gevonden tussen historische waarden en hedendaagse uitdagingen

Nu is een diepgaand debat over de koers van de partij nodig
De respondenten van het Rode Nest lezerspanel laten zien dat er binnen de PvdA uiteenlopende meningen bestaan over welke richting de partij moet nemen in de samenwerking met GroenLinks. Er is kritiek op onder andere het niveau van de interne communicatie, kwalitatief en kwantitatief en over de mogelijkheid om deel te nemen aan het verenigingsleven. Voor een strategische visie en de aanpak van de samenwerking met andere linkse partijen is een diepgaand debat binnen de PvdA geen overbodige luxe, met als opdracht het vinden van een balans tussen historische idealen en hedendaagse uitdagingen, cruciaal voor de groei van de partij in een steeds veranderend politiek landschap. Daarbij dient er veel aandacht voor de partijdemocratie te zijn.
Het partijbestuur wordt aangespoord deze zorgen en suggesties serieus te nemen en actie te ondernemen om de ledendemocratie te versterken. Er moet samen met leden een inclusieve, praktische linkse agenda worden geformuleerd.

Dit alles heeft bij het Rode Nest en de Jaap Burger Stichting (waar het Rode Nest deel van uitmaakt) geleid tot de volgende beschouwing: Onze democratie en rechtsstaat zijn anno 2024 niet meer zo vanzelfsprekend. De effecten van het neoliberalisme, populisme, de opkomst van door het bedrijfsleven gestuurde ‘politieke partijen’ en het opkomend rechtsextremisme zetten deze fundamentele pijlers onder druk. Dit is niet alleen merkbaar op staatsrechtelijk of juridisch niveau, maar ook cultureel.

Schijndemocratie

Deze verschuiving in het maatschappelijk bewustzijn heeft zijn weerslag op politieke ledenpartijen. Waar dynamische interactie tussen leden en leiders ooit de norm was, zien we nu tekenen van een verschuiving naar een autocratisch model. Een model dat wordt gekenmerkt door een gebrek aan ‘echte dialoog’, beperkte ledenparticipatie en een eenzijdige communicatie vanuit de top van de partij. Vormen van schijndemocratie tieren welig.

De cultuurverandering leidt tot marginalisering van de stem van de leden en verstikking van het interne debat. Leden willen betrokken zijn bij de partij en dat kan variëren van sympathie en steun tonen tot actief deelnemen binnen het partijapparaat. We moeten ons realiseren dat deze betrokkenheid kwetsbaar is en kan leiden tot passiviteit of zelfs afhaken.

De Jaap Burger Stichting en Het Rode Nest maken zich zorgen over de staat waarin de partijdemocratie is komen te verkeren. Het is essentieel dat de inbreng van leden opnieuw wordt gewaardeerd. Een ledenpartij is meer dan een optelsom van leden; zij vormt de basis van de partij en is cruciaal voor een effectieve werking van de partij. Wanneer leden geen ruimte krijgen om tegenspraak te bieden, ideeën te delen en actief te zijn, verliest de partij aan slagkracht, dynamiek, relevantie en legitimiteit. Democratische vaardigheden worden al vroeg in het leven ontwikkeld en geoefend, en dit geldt ook voor de democratie binnen politieke partijen.

Actie Jaap Burger Stichting en Het Rode Nest

De Jaap Burger Stichting (JBS) heeft het initiatief genomen om juist in deze tijd weer aandacht te vragen voor partijdemocratie binnen politieke ledenpartijen, in het bijzonder de samenwerkende Partij van de Arbeid en GroenLinks. We beginnen met een bijeenkomst gericht op de PvdA. De JBS wil dan bezien of er voldoende draagvlak is. Als dat het geval blijkt te zijn zal hiervoor meer aandacht worden gevraagd. De Jaap Burger Stichting legt de uitvoering bij het Rode Nest, juist vanwege de contacten die het met de leden heeft.

Het Rode Nest zet daarom in op revitalisering van de partijcultuur binnen de PvdA, ook in de samenwerking met GroenLinks, en legt de focus op het behoud en de versterking van interne democratie. Wij willen dat de leden samen met ons het tij gaan keren. Het Rode Nest wil hierover met de leden in gesprek en organiseert op zaterdag 9 november 2024 een bijeenkomst met als titel PvdA Partijdemocratie in 2024.

Elders leest u hoe u zich voor deze discussiebijeenkomst kunt aanmelden (klik hier). Als voorbereiding op de bijeenkomst houden we onder de aanmelders een vervolg panel met verdiepingsvragen. De totale opbrengst van de panels stelt ons in de gelegenheid om op 9 november de concrete discussie over de aanpak met de leden te kunnen voeren.
Voor verdere voorbereiding op de bijeenkomst starten we ook een online brainstorm- en discussieplatform. Hiermee laten wij een lang gekoesterde wens in vervulling gaan, namelijk de mogelijkheid van ‘horizontale communicatie’ tussen de deelnemers. We gebruiken hiervoor de online community app voor veilige groepscommunicatie Socie.

Hans Aertsen