Op weg naar het congres: “De leden bepalen de koers van de partij”

Speelt partijbestuur spelletjes met de leden?

In bijna elke notitie van het partijbestuur of mailbericht van de partijvoorzitter komt de zin voor: “Leden bepalen de koers van de partij”. Dat klinkt natuurlijk mooi en als je ledendemocratie een warm hart toedraagt, knik je instemmend. Maar wat is dit werkelijk waard? Bij nadere beschouwing van de situatie is dit veel minder rooskleurig dan gedacht. Op weg naar het congres van 11 juni a.s. geef ik een paar voorbeelden die tot nadenken stemmen.

Partijbestuur, let op uw zaak, “De leden bepalen de koers van de partij”

Rapport Ledendemocratie: Zonder ontmoetingsdemocratie geen ledendemocratie

In juli 2021 bracht de Permanente Werkgroep Ledendemocratie haar lang verwachte rapport uit. Dit is voor de leden natuurlijk een belangrijk rapport. Het heeft echter tot begin mei 2022 geduurd eer het rapport door het partijbestuur ter kennisname aan de leden werd gepubliceerd op Mijn PvdA. Dat gebeurde pas na heftig aandringen van gewestelijke besturen. Bij de publicatie geen reactie van het partijbestuur op het rapport en ook niet of dit op het congres aan de orde komt en hoe de bespreking en de besluitvorming m.b.t. de voorstellen van de werkgroep zullen gaan plaatsvinden. Nu kunnen de leden wel kennis nemen van het rapport, maar vervolgens kunnen ze er nog niets mee. Een goede discussie met de leden voor de zomer 2022 is daarmee onmogelijk.

Overigens: het Rode Nest heeft in haar nieuwsbrief van september 2021 al gereageerd op het rapport en de voorstellen daarin en op de website het rapport al beschikbaar gesteld. Juist om de discussie daarover op gang te brengen. Het partijbestuur vertraagt de discussie met de leden ernstig en dat maakt dat er langer dan een jaar na het uitbrengen van het rapport, over het rapport kan worden gesproken. Wil het partijbestuur wel echt werk maken van de ledendemocratie? Wil het partijbestuur wel de discussie hierover met de leden aangaan? Of willen ze eerst met een dichtgetimmerd besluit komen en dat aan de leden voorleggen? Wordt de inbreng van de leden wel gewaardeerd? Let wel: de toekomst van de vereniging staat op het spel!

Agenda congres

De agenda van het komende congres is op het moment van het schrijven van deze column (15 mei 2022) nog steeds niet bekend. Dat maakt een serieuze voorbereiding van de leden op dat congres niet goed mogelijk. De voorcongressen van de gewesten moesten al in april worden gehouden, dus daar kon geen sprake zijn van een optimale voorbereiding. Ook hier worden de leden op achterstand gezet, terwijl een goed congres in ieders belang is!

Voorstellen tot wijziging van statuten en reglementen

Het partijbestuur heeft 12 voorstellen geformuleerd tot wijziging van de reglementen en statuten van de partij. De leden kunnen zich op het congres uitspreken over die voorstellen. Want, schrijft het partijbestuur in zijn voorwoord bij de voorstellen: “De leden bepalen de koers van de partij.” Het gaat daarbij om een breed scala aan voorstellen.

Vooral de voorstellen over de verkiezing van de Verenigingsraad: 1)het opzeggen van het vertrouwen, 2) de verduidelijk van de rol van voorcongressen en 3) het aantal politieke ledenraden, hebben direct gevolgen voor de leden.

De voorstellen leiden tot wijziging van de invloed van de leden, hebben veel meer impact op de ledendemocratie en leiden tot beperking van de rechten van de leden.

Deze voorstellen zijn niet eerder met de leden besproken. Daarmee zet het PB de leden, tijdens het congres, voor het blok. Niet eerst een discussie over het hoe en waarom van deze voorstellen, maar meteen besluitvorming zonder dat het gemiddeld lid de reikwijdte daarvan kan overzien. Daarmee neem je de leden niet serieus en laat je ze niet in hun waarde.

Een motie vanuit het voorcongres van het gewest Utrecht hierover en een oproep aan het partijbestuur om eerst deze voorstellen met de leden te bespreken en pas hierna eventuele daaruit vloeiende wijzigingsvoorstellen m.b.t. de statuten en reglementen aan het congres voor te leggen, werd door het Presidium als motie afgewezen en bestempeld tot een ordevoorstel. Maar een ordevoorstel is van een heel andere orde en dynamiek en gaat voorbij aan het belang van de motie.

Overigens ben ik van mening dat er tijdens het congres over belangrijker zaken gesproken en besloten kan worden dan dit gedoe met statutenwijzingen en bijbehorende machtspelletjes.

Neem leden serieus!

Wil de zin : “De leden bepalen de koers van de partij” écht inhoud hebben, dan moet je de leden serieus nemen en hen de ruimte bieden goede keuzes te kunnen maken en invloed te geven die bij deze zin past.

Het partijbestuur heeft veel te weinig aandacht voor de ledenvereniging. De vereniging is de basis van de partij en met de leden moet voortdurend het gesprek aangegaan worden over de partij en de standpunten van de partij. Ruud Koole heeft hier in het interview, dat de redactie in dit nummer van de nieuwsbrief met hem had, ook uitgebreid over gesproken.

Het lijkt er op dat het partijbestuur geen vertrouwen heeft in dat gesprek met de leden. Want het traineert de bespreking en besluitvorming van het Rapport Ledendemocratie, het beperkt de rechten van leden met de voorstellen tot wijziging van de statuten en reglementen en het maakt een zorgvuldige voorbereiding op het congres bijna onmogelijk.

Ruud Koole zegt het in zijn interview duidelijk:

“Net zomin als de PvdA eigendom is van de lijsttrekker/fractievoorzitter, is het verenigingsbestuur van de PvdA eigenaar van de vereniging PvdA. Men moet beseffen dat men niet over de hoofden van de leden heen maar wat aan kan beslissen.”

De gordijnen en de ramen van de vereniging moeten open; het geluid van de leden moet klinken en gehoord worden. Dit kan alleen met onderling vertrouwen. En daar ontbreekt het ernstig aan! Hopelijk kan het komende congres dit tij nog keren, dat is pure noodzaak!

Partijbestuur: let op uw zaak: “De leden bepalen de koers van de partij.”

Hans Aertsen