Wibautlezing Marjolein Moorman:
In het programma Buitenhof dat op tweede kerstdag werd uitgezonden, was Vincent Menzel te gast, de fotograaf van politiek Den Haag sinds de jaren zeventig. Tijdens dit gesprek werd de politiek uit de zeventiger jaren vergeleken met die van nu en tekende ik uit de mond van Menzel de volgende nostalgische zin op: “Politici als Den Uyl zaten daar niet voor het baantje, die deden dat uit overtuiging, om dingen te beter te maken”. Die uitspraak deed mij denken aan de huidige wethouder Onderwijs in Amsterdam, Marjolein Moorman, omdat het duidelijk is dat ook zij geen wethouder is vanwege het “baantje”, maar omdat ze de ongelijkheid in het onderwijs wil bestrijden. En dat doet ze met grote inzet en overtuiging.
Ongelijk investeren om gelijke kansen mogelijk te maken
“Soms valt iets buiten de gestelde regels, maar je moet het wel oplossen als je dat kunt “
Marjolein Moorman sprak op 27 november 2021 de jaarlijkse Wibautlezing uit en daaruit bleek eens te meer dat zij niet zomaar een wethouder onderwijs is, maar iemand met een missie. We hebben dat ook gezien in de documentaire “Klassen” waarin Marjolein uitlegt wat er nodig is om kinderen gelijke kansen te geven. Daarmee staat ze niet alleen in de traditie van voorgangers als Den Uyl, maar ook in die van De Miranda, Boekman en Schaefer. De volledige lezing is hier bijgevoegd, zodat u zich kunt laven aan de overtuigende woorden van een sociaaldemocraat die alles op alles wil zetten om de ongelijkheid in de maatschappij terug te dringen.
Sinds het begin van deze eeuw hebben we geleefd onder neoliberale kabinetten, die de markt de ruimte gaven en vonden dat iedereen zijn eigen broek moest ophouden. De maatschappij is in die bijna twintig jaar verhard en verruwd. Het verhaal van Marjolein komt als een teken van troost en hoop op een betere maatschappij, zoals we die sinds het eerste en enige kabinet Den Uyl niet meer gekend hebben. Ik herinner me dat we begin zeventiger jaren meenden en hoopten dat Joop den Uyl onze maatschappij rechtvaardiger kon maken. Maar voor dat decennium om was hadden de politici van het CDA die hoop alweer vernietigd.
Hoop en troost
Juist in deze moeilijke tijd hebben we behoefte aan troost en hoop op een betere toekomst. Nederland is niet zo egalitair als sommigen je willen doen geloven. Als wethouder onderwijs ziet Marjolein dagelijks dat kansenongelijkheid nog steeds aan de orde van de dag is. Waar je uiteindelijke terecht komt blijkt vaak in hoge mate afhankelijk van de plek waar je wieg stond. Het bestrijden van die ongelijkheid is haar belangrijkste drijfveer in de politiek. Ze is ervan overtuigd dat het in het leven niet alleen om talent gaat, maar vooral om de kansen die je krijgt of niet en ze vraagt zich dan ook af of het normaal is dat hoogopgeleiden zes jaar langer leven dan laagopgeleiden. Zij vindt van niet. Ze maakt zich druk om de recente uitslag van een onderzoek waaruit bleek dat kinderen van laagopgeleide ouders een vier keer zo grote kans hebben om een laag schooladvies te krijgen dan kinderen van hoogopgeleide ouders.
Marjolein vind het belangrijk dat we omgevingsfactoren compenseren bij de beoordeling van kinderen, dat we ongelijk investeren om gelijke kansen mogelijk te maken. Hiervan heeft ze de afgelopen jaren een speerpunt gemaakt als wethouder. Daarom krijgen leraren in achterstandswijken in Amsterdam een drie keer zo hoge bonus om zo de besten naar die buurten te trekken. Scholen met meer kansarme kinderen krijgen meer geld om beter onderwijs te kunnen bieden via de kansenaanpak. Ook introduceerde ze de brede brugklasbonus om kinderen langer de tijd te geven zich te ontwikkelen; allemaal dingen waar ja als wethouder niet echt over gaat. Maar als sociaaldemocraat zie je een probleem dat je kunt benoemen en ook oplossen, ook al valt het buiten de gestelde regels. Niets is fijner dan succes te zien als je eigen verdienste, maar dat klopt niet en heeft bovendien grote maatschappelijke consequenties, zoals dat mensen aan de bovenkant van de maatschappij zich steeds minder bekommeren om degenen die onderaan staan. Die hebben dat immers aan zichzelf te wijten!
Het moet sociaaldemocratischer
Marjolein vindt dat we afmoeten van het idee dat succes een keuze is. We moeten onze kinderen meer meegeven. Het moet socialer en democratische, sociaaldemocratisch dus, vindt ze. Het neoliberalisme dat ons al decennia in zijn greep houdt, heeft geleid tot geleidelijke uitholling van het geloof in collectieve oplossingen, in het algemeen belang.
We moeten terug naar een maatschappij waarin welzijn en welbevinden belangrijker zijn dan economische groei. Dat betekent ook dat we erkennen dat praktijkonderwijs minstens zo belangrijk is als hoger onderwijs. Dus moeten we blijven strijden voor een rechtvaardiger samenleving met echte gelijke kansen voor iedereen.
https://amsterdam.pvda.nl/nieuws/wibautlezing-marjolein-moorman-een-oneerlijke-wedstrijd/
Met mijn collega redacteuren van de nieuwsbrief zeg ik dan ook: lezen die Wibautlezing van Marjolein Moorman!
Margreet Elings