Amsterdam bereidt zich tijdig voor op Gemeenteraadsverkiezingen
Amsterdam is met in totaal ruim 4500 leden ( waarvan circa 2900 leden met een mailadres) één van de grootste afdelingen in het land. Dat brengt verplichtingen met zich mee. Het afdelingsbestuur is zich er terdege van bewust dat het bij het opstellen van het nieuwe verkiezingsprogramma voor de gemeenteraadsverkiezingen 2022 goed naar de leden moet luisteren, vooral nu er in de afgelopen periode een links gemeentebestuur aan de macht was. Heeft de PvdA het er met GL en de SP goed van afgebracht of moet er rekening mee worden gehouden dat de leden vinden dat het beleid onvoldoende sociaal en groen was?
Meerderheid vindt dat preventief fouilleren kans op etnisch profileren vergroot
Deelname aan dit ledenpanel in Amsterdam had hoger gekund
Michiel Geuzinge heeft als lid van de programmacommissie van het bestuur van de PvdA Amsterdam samen met het Rode Nest in juni een groot ledenpanel georganiseerd. Hij vond het belangrijk dat de afdeling Amsterdam alle mogelijkheden zou benutten om de leden te betrekken bij het schrijven van het verkiezingsprogramma voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2022. Amsterdam (ruim 872.000 inwoners) is opgedeeld in zeven stadsdelen die elk hun eigen PvdA afdeling hebben, met een overkoepelende afdeling Amsterdam. Aan dit ledenpanel hebben alle afdelingen meegedaan. Het is gehouden in coronatijd, met als gevolg dat er geen ledenbijeenkomsten gehouden konden worden, maar dat alles digitaal moest.
Inhoudelijk was dit panel zo omvangrijk dat het in twee panels van ieder 25 vragen is opgedeeld. Het eerste panel ging over wonen, duurzaamheid en milieu en leefbaarheid en veiligheid. Het tweede panel ging over onderwijs, zorg, welzijn, sport, kunst en cultuur en hoe het met het vertrouwen in de overheid en maatschappelijke instanties is gesteld. Het was behoorlijk ingewikkeld, maar door het duidelijk op onderwerpen te scheiden en er goed over te communiceren zijn de leden niet in de war geraakt. Het was goed te doen is de constatering achteraf en je weet zo veel meer dan zonder de leden te hebben geraadpleegd.
Verbreding en verdieping van standpunten
Michiel Geuzinge is enthousiast over de organisatie en de scherpte van het ledenpanel; het was de eerste keer dat hij bij de organisatie ervan is betrokken.
Hij vindt dat het ledenpanel een belangrijk middel is om een nieuwe democratische cultuur te ontwikkelen, waarin je samen op een open en transparante manier tot een breed gedragen koers van de partij komt. Dit als alternatief voor een bestuurlijke cultuur die je in steeds meer partijen ziet waar bestuurders vinden dat zij hun handelen pas achteraf hoeven te bespreken en zich beperken tot opmerkingen als “dat moeten we beter uitleggen”.
Een goed ledenpanel stelt een programmacommissie ook in staat om thema’s beter door te denken op hun dilemma’s en belangrijke punten, dan tijdens bijeenkomsten waar losse onderwerpen opduiken die meteen ter plekke besproken moeten worden. Met beter uitgewerkte programmatische standpunten vanuit de leden en de kiezers heeft de vereniging PvdA ook een veel betere startpositie naar het gemeentebestuur.
Een ledenpanel is geen referendum maar een verdieping en verbreding van de standpunten doordat de afweging bij het opstellen van de vragen veel beter en transparanter gemaakt kan worden en er veel meer leden bij de formulering van de standpunten betrokken zijn geweest.
Ook kunnen lessen worden geleerd, zoals Zaanstad eerder heeft ondervonden, bijvoorbeeld dat de leden er op punten anders over denken dan de kiezers. Dat zichtbaar te maken, en vervolgens de afweging bij het maken van de keuzes helder te houden in de terugkoppeling, is pure winst. Voor Amsterdam gaat het onder meer om een aandachtspunt bij het preventief fouilleren door de politie. In dit panel kwam naar voren dat 70% van de leden van mening is dat preventief fouilleren de kans op etnisch profileren vergroot.
Eerste panel
Aan het eerste ledenpanel deden in totaal 344 leden deel, dat is 11,5% van het aantal via de mail uitgenodigde leden. Een tegenvallende score; aan het vorige ledenpanel van de PvdA-Amsterdam in juni 2019 hebben 693 leden deelgenomen. Dat is met 19,2% van de leden, een opvallend verschil.
De deelnemende leden zijn duidelijk geweest over de prioritering van de onderwerpen die in het verkiezingsprogramma moeten komen: wonen; armoedebestrijding; onderwijs; zorg en welzijn en milieu en duurzaamheid scoren het hoogst in dit eerste panel.
Wat betreft het thema Wonen bijvoorbeeld, vindt een meerderheid dat buurtbewoners voorrang moeten krijgen bij het kopen of huren van nieuwbouwwoningen en een ruime meerderheid vindt het geen goed idee dat de gemeente genoegen moet nemen met lagere bouweisen op het gebied van duurzaamheid, als dat zou betekenen dat er meer woningen kunnen worden gebouwd. Ook vindt 60% van de deelnemers dat de gemeente zonnepanelen moet kunnen plaatsen op ieder geschikt dak in de hoofdstad en 58% vindt dat er beter kan worden geïnvesteerd in het isoleren van vooroorlogse woningen dan in collectieve warmtenetten (47%).
Bij Leefbaarheid en Veiligheid bestond de top vijf uit: ondermijning; criminaliteit en geweld op straat; overlast woon- en leefomgeving; veilig jezelf kunnen zijn; en zedendelicten. Uit de antwoorden van de respondenten kunnen we concluderen dat dit ledenpanel succesvol was. De uitkomsten vormen dan ook een goed begin voor verdere discussie met de leden over de samenstelling van het verkiezingsprogramma.
Tweede panel
Aan het tweede deel van dit ledenpanel namen 369 leden (12,4% van het aantal via de mail uitgenodigd leden) deel, dus iets meer dan aan het eerste deel.
De eerste serie vragen betrof het thema kansengelijkheid en onderwijs. De respondenten mochten een top twee aangeven. Daarbij eindigde de optie Betere arbeidsvoorwaarden voor leraren, zoals een bonus en voorrang bij sociale huurwoningen op de eerste plek. Op plek twee eindigde Investeren in de lerarenopleiding: verhogen instroom uit reguliere opleidingen, meer mogelijkheden voor zij-instromers en tegengaan vertrek leraren uit Amsterdam, direct daarna gevolgd door plek drie: Verminderen werkdruk op leerkrachten door het inzetten van meer ondersteunend personeel.
Meer dan de helft van de respondenten vindt dat brede schoolgemeenschappen de norm moeten worden en dat de gemeente dat moet stimuleren. In totaal 68% vindt dan er niet genoeg wordt gedaan om segregatie in het onderwijs actief te bestrijden en op te heffen.
Bij het thema Zorg en Welzijn vonden de respondenten het wegwerken van de wachtlijsten en tekorten in de jeugdhulp, woonvoorzieningen voor ouderen en crisisplekken en maatschappelijk opvang het belangrijkst.
Bij het thema Werk en Economie vond 75% van de deelnemers dat de gemeente Amsterdam als uitgangspunt van beleid dient op te nemen dat werkgevers aan werknemers die hun baan verliezen, scholing en begeleiding naar nieuw werk moeten aanbieden.
Bij het thema Kunst en Cultuur kreeg de stelling dat de PvdA pal moet staan voor een eerlijke beloning van kunstenaars steun van 66% van de deelnemers.
Wat betreft het vertrouwen in de overheid en maatschappelijk instanties dat terug zou moeten komen, vindt een aantal van 285 respondenten dat er beter moet worden gecommuniceerd met de bewoners, dat deze communicatie transparanter en toegankelijker moet zijn en dat de overheid meer vertrouwen in de burgers moet hebben: “Denk meer in mensen dan in regels” is het advies. De top vijf van de thema’s waarmee de PvdA Amsterdam zich de komende vier jaar het meest wil profileren zijn: samen thuis in Amsterdam; gelijke mogelijkheden voor ieder kind; armoedebestrijding en participatie; duurzaamheid; en werken in de economie van de toekomst.
Terugkoppelen
Amsterdam gaat de resultaten van de twee ledenpanels terugkoppelen naar alle leden en vervolgens met groepen leden de thema’s, op basis van de uitslag, in verdiepende gesprekken nog eens goed doordenken. Bijvoorbeeld, bij het thema volkshuisvesting bleek – als respons op een open vraag – een groot deel van de deelnemers te pleiten voor een soort gemeentelijk woningbedrijf “Mokum”, dat tussen de dienst Volkshuisvesting en de woningcorporaties in zou moeten staan. Wellicht een discutabele opvatting, maar het verdient aanbeveling om helder te houden hoe hiermee in het kader van de woningnood omgesprongen zou kunnen worden. Ook over de wijze waarop het bestuur van de huidige stadsdelen functioneren kwam veel kritiek. De grootste klacht daarbij is dat er teveel bevoegdheden bij de stadsdelen zijn weggehaald, waardoor ze te afhankelijk van de centrale stad zijn geworden. En die heeft niet hetzelfde inzicht in de lokale problematiek als de stadsdelen zelf.
De beide ledenpanels zijn in coronatijd gehouden, maar de verdere discussie met de leden kan hopelijk weer op een ouderwetse ledenvergadering. De programmacommissie heeft voor beide panels al een flink aantal discussiepunten en stellingen opgesteld: veertien punten n.a.v. het eerste panel en elf punten n.a.v. het tweede panel.
Michiel roept het nieuwe partijbestuur op serieus werk te maken van de interne democratie en het ledenpanel een vaste plek te geven bij het bepalen van inhoudelijke standpunten. Het zal een omschakeling zijn voor de meer traditioneel ingestelde bestuurders die gewend zijn om alleen af te gaan op simpele enquêtes. Ze zullen er ook aan moeten wennen dat het bestuurlijke besluitvormingsadres verandert: meer proactief en gezamenlijk. Maar dat is juist winst, betoogt hij. Goed met de leden overwogen standpunten vormen een betere bestuurlijke basis voor de PvdA in de toekomst.
Michiel realiseert zich achteraf meer dan toen hij eraan begon, hoezeer het Rode Nest de programmacommissie heeft bijgestaan om tot goede vraagstellingen te komen. Met name het opstellen van begrijpelijk geformuleerde vragen is een vak apart en ook veel werk. Om duidelijke vragen te formuleren en relevante keuzes aan de leden voor te blijven leggen, moet je alles heel goed doordenken. Dat scherpt de geest van het bestuur. Ledenpanels houden besturen scherp en alleen al daarom zouden we het vaker moeten doen”, vindt Michiel Geuzinge. “Het Rode Nest heeft ons daarbij snel en goed geholpen en het ledenpanel technisch uitgevoerd. We zijn erg tevreden en dankbaar voor die hulp. Al met al was het daarmee een overzichtelijke klus die in relatief korte tijd is geklaard”.
Geert Eggink
Margreet Elings
Lees hier meer over hoe de afdeling Amsterdam van de PvdA het verkiezingsprogramma opstelt: https://amsterdam.pvda.nl/praat-mee-over-ons-verkiezingsprogramma/