Het Rode Nest organiseert op zaterdag 29 september 2018 van 11.00 tot 16.00 uur in het Comeniuslyceum, Jacob Geelstraat 38 in Amsterdam Nieuw-West een werkconferentie over hoe je effectief ledendemocratie van onderop organiseert door gebruik te maken van ledenpanels. Ook gaan we samen aan de slag om een aantal nieuwe ledenpanels voor te bereiden. Inmiddels hebben zich een tiental afdelingen aangemeld.
Aan de hand van de resultaten van eerdere ledenpanels over onderwerpen die door een aantal afdelingen zijn aangedragen, zoals de groei van Schiphol, bouwoverlast, Air B&B (toerisme) en toewijzing van huurwoningen, wordt bezien wat leden van afdelingen en gewesten aangeven belangrijk te vinden en wat waterschappen de komende jaren als prioriteit zouden moeten oppakken.
Het Rode Nest heeft als voorwerk enkele vragen (suggesties) over bovenstaande onderwerpen opgesteld om tijdens de workshops te gebruiken. Deze worden op de 29e uitgereikt.
Najaarsoffensief: Werkconferentie Het Rode Nest: “Ledendemocratie van onderop” op 29 september 2018
Herken je dit?
Het ledenaantal van onze afdeling/gewest loopt terug. Hoe krijgen we onze leden weer betrokken bij onze afdeling/gewest?
- Ons bestuur werkt zich drie keer over de kop. We hebben allemaal al een extra termijn gedaan. Werven van bestuursleden helpt niet. Wat kunnen we anders doen?
- Op onze ledenbijeenkomsten zien we steeds dezelfde mensen. Hoe kunnen we de mening van de overige leden horen?
- Veel afdelingen binnen ons gewest hebben moeite om de afdeling up and running te houden, dus die hebben geen tijd en aandacht voor de aspecten die zich in het gewest afspelen. Hoe kunnen we dat beter organiseren?
Lees dan vooral verder!
Het lidmaatschap van een politieke partij is geen vanzelfsprekendheid. Mensen sluiten zich aan omdat het lidmaatschap op dat moment iets aantrekkelijks te bieden heeft, bijvoorbeeld omdat het aansluit bij de waarden waarvoor ze staan en ze met anderen hierover in gesprek willen. Ze sluiten zich in principe voor langere tijd aan. Ze wegen na verloop van tijd of de baten nog steeds in verhouding staan tot de materiële of immateriële kosten.
Je aansluiten bij een vereniging is iets anders dan klant worden bij een bedrijf. Het is daarom van belang dat een bestuur regelmatig nagaat wat de leden nu eigenlijk bij je zoeken. Wat is het motief van mensen om lid te worden en te blijven? Wat vragen ze van ons en wat kunnen ze ons bieden? Een betrokken achterban betekent dat je meer informatie krijgt over waar mensen behoefte aan hebben, wat de zorgen en visies zijn. Een betrokken achterban is mede-eigenaar van de organisatie.
Het betrekken van de leden is dus van groot belang. En dan niet alleen van de al actieve leden, maar juist van zoveel mogelijk leden. Je zult de aandacht van de betrokken leden moeten vasthouden. Zij moeten weten en voelen dat ze gewaardeerd worden als lid. Hoe krijg je dat voor elkaar? Bij je aanpak moet je er rekening mee houden dat de tijd die mensen aan het lidmaatschap willen besteden beperkt is, dat alleen informatie niet voldoende is (dat is passief), dat ze toch ook wat willen doen. Leden willen hun mening geven over zaken die spelen en als je daarbij ook nog rekening houdt met hun specifieke interesses en kennisgebieden, kun je daar als bestuur optimaal van profiteren. Als je leden het gevoel geeft dat hun mening gewaardeerd wordt, stijgt daarmee voor hen het gevoel van er bij horen en dat is meestal één van de redenen waarom men lid is geworden. Een lid dat zich gewaardeerd voelt, zal niet zo snel het lidmaatschap opzeggen.
2. Intermezzo
Uit het rapport “Leden zijn de baas” van de werkgroep ledendemocratie van 10 september 2014, pagina 3:
“De PvdA is groot geworden door iedereen een stem te geven. (…)
Democratie is meer dan een belangrijke waarde. Uit het geloof in meer ledendemocratie spreekt ook het vertrouwen in de wijsheid van PvdA-leden om te komen tot goede besluiten. Om tot deze goede besluiten te komen is het debat van belang. Georganiseerde tegenspraak verscherpt opvattingen, hetgeen de uiteindelijke besluitvorming ten goede komt. De besluiten worden namelijk gezamenlijk gedragen en geven daarmee richting aan het handelen van namens de PvdA opererende politici. De huidige informatie- en communicatietechnologie maakt het mogelijk om via andere, dan de tot nog toe binnen de PvdA gebruikelijke, wegen het debat te voeren en stemmingen te verrichten. Aan de basis van een debat en een daarop volgende stemming ligt een agenda, die bepaalt over welk onderwerp een debat wordt gehouden. Zodra leden meer inspraak krijgen in debatonderwerpen en in meerdere mate bij stemmingen betrokken raken, dienen zij, zo meent de werkgroep, ook meer zeggenschap te hebben over de agenda. De werkgroep Ledendemocratie richt haar vizier in deze notitie dan ook vooral op de punten agenderen, debatteren en stemmen.
De overgang naar meer directe ledendemocratie ziet de werkgroep als een groeiproces. (…). Directe ledendemocratie kan alleen een succes worden als dit gepaard gaat met toenemende participatie en verbinding van en met de leden.”
Uit het rapport van de commissie Noten “Tussen leden en leiders” (januari 2013), pagina 9 en 10:
“Ledendemocratie is in de ogen van de commissie een middel om leden in de positie te brengen om ideeën te genereren en gelijktijdig in politieke actie te vertalen. Aanwezig zijn in het debat, de publieke opinie mobiliseren rondom misstanden, coalities sluiten met maatschappelijke organisatie: de kracht van een partij komt niet alléén in het parlement tot uitdrukking, maar juist ook in de uithoeken van de samenleving waar daadwerkelijk gewerkt wordt aan het realiseren van haar idealen. Ledendemocratie is meer dan het indienen van verlanglijstjes door leden bij leiders. Ledendemocratie gaat niet alleen om “iets vinden”. Ledendemocratie moet in de eerste plaats uitnodigen om te doen.
(…).
Een sociaaldemocratische partij die aan zichzelf niet de democratische eisen stelt die zij aan de samenleving stelt, die maakt zichzelf belachelijk. Tenslotte is het delen van macht en kennis onderdeel van haar beginselen en de verheffing van de mens het uiteindelijke doel.”
Uit “Idealisme werkt”, Wibautlezing 2016 van Ilco van der Linde, pagina 17:
“De PvdA heeft echter totaal geen focus. Terwijl focus nodig is om als partij weer in de aanval te kunnen. Feitelijk ben je dan weer progressief bezig, want je wilt ergens heen. Je plaats een frame op iedere discussie waar anderen vervolgens op kunnen reageren. Hun aandacht laat jouw beweging alleen maar groeien. Ook in uw stad of dorp kan een heldere focus leiden tot herkenning en groei. Maar momenteel gaat dat nationaal en lokaal vaak andersom. Door alsmaar te reageren op andermans thema’s holt de PvdA overal achteraan en is zij bijna altijd in het defensief.”
Het Rode Nest
Het Rode Nest is een onafhankelijk denk- en ontwikkeltank m.b.t. de ledendemocratie binnen de PvdA. Het heeft een aantal concrete initiatieven ontwikkeld om te PvdA er weer bovenop te helpen, door ledendemocratie van onderop binnen de partij handen en voeten te geven. Het Rode Nest is geen praatclub die zich uitput in beschouwingen over het begrip democratie als wij het over de sociaaldemocratie hebben. Leden van het Rode Nest ondersteunen afdelingen en gewesten als zij behoefte hebben aan concrete hulpmiddelen bij het verbeteren van de ledendemocratie van onderop. Zie de website van het Rode Nest voor nadere informatie: www.rodenest.nl.
Tijd voor najaarsoffensief
Het Rode Nest vindt dat het hoog tijd wordt voor een najaarsoffensief binnen de PvdA: het is 2 voor 12! PvdA-leden wachten al een jaar op initiatieven van de partijtop om de ledendemocratie van onderop vorm te geven. Helaas ziet het er niet naar uit dat de partijleiding op korte termijn een nieuwe koers in zal zetten. Terwijl dat zo hard nodig is om de partij weer uit het slop te halen. De partij, dat zijn wij, de leden, aangestuurd door de Vereniging PvdA.
Besturen van afdelingen en gewesten moeten veel meer werk maken van ledenbinding: leden moeten voelen dat ze gewaardeerd worden en dat hun mening belangrijk is, ze horen er niet alleen bij, maar vormen juist de basis van onze vereniging! De aanpak die het Rode Nest wil promoten noemen wij: ledendemocratie van onderop. Het is essentieel dat binnen de PvdA de leden weer aan het partijleven deelnemen. Alleen mèt de leden kunnen we bijdragen aan de herbouw van de PvdA als levend sociaaldemocratisch huis.
Het Rode Nest heeft met enkele projecten geconstateerd dat het ledenpanel de kansen op een doorbraak biedt.
Dit is: de mogelijkheid aan afdeling- en gewestelijke besturen om responsief op te treden. D.w.z. in reëel gesprek met leden (en anderen) tot een visie en daadwerkelijke standpunten te komen. Niet alleen achteraf (als er al besluiten zijn genomen of als er voorgenomen besluiten ter goedkeuring liggen), maar juist vooraf. Besturen begint bij luisteren en het organiseren van wat je hoort: juist samen met de leden brainstormen over de problemen en de mogelijke oplossingen inventariseren. En al discussiërend mogelijke oplossingen voorleggen aan alle leden om uiteindelijk te komen tot voorstellen die je ook weer aan de leden voorlegt.
Uit deze opzet met gesprekken met de leden kunnen hopelijk communities kristalliseren.
Inmiddels zijn afdelingsbesturen en gewestelijke besturen bewezen succesvol met de ontwikkeling van een bestuursstijl waarin het ledenpanel als instrument voor ledendemocratie voorop staat. Het gewest Noord-Holland heeft deze lijn ook met succes gevolgd in het voorcongres van het congres in april 2018. Het Rode Nest heeft bij die ontwikkeling van bestuursstijl geholpen door deelnemende besturen in staat te stellen om met het ledenpanel responsief te zijn. Want volgens het Rode Nest is dat de kern om het ledenpanel te gebruiken: niet om als hulpmiddel te gebruiken om te zien wat er onder de leden leeft, maar om de leden te betrekken en motiveren. Ledendemocratie van onderop geeft besturen de mogelijkheid om responsief met hun verantwoordelijkheid om te gaan. Het Rode Nest vraagt dit commitment dan ook van besturen die ondersteuning van het Rode Nest vragen.
Het gaat daarbij niet om het houden van één ledenpanel, maar juist een reeks ledenpanels. Het doel van de ledenpanels is om afdelingen een instrument in handen te geven om de leden, aan de hand van een door de afdeling zelf op te stellen vragenlijst, te bevragen over keuzes die gemaakt moeten worden door hun vertegenwoordigers in de gemeenteraad of Provinciale Staten. Een belangrijk effect van het ledenpanel is dat de afdeling of het gewest met de resultaten van het ledenpanel, een concrete denkexercitie kan doen over de uitkomsten ervan, zodat werkelijk inzicht in de problematiek van de afdeling of de regio wordt verkregen.
Terugkoppeling naar de respondenten (degenen die aan de vragenlijst hebben deelgenomen), is namelijk essentieel om de betrokkenheid van de deelnemers te vergroten.
Bijkomend effect van het houden van ledenpanels is dat het plezier van samenwerken en de verenigingsdemocratie worden vergroot. Ook belangrijke netwerken in de gemeente of regio kunnen erbij worden betrokken.
In ons najaarsoffensief richt het Rode Nest zich op de ledendemocratie van onderop, vanuit afdelingen en gewesten. Wij zien dat daar de belangstelling groot is en de mogelijkheid om op korte termijn met de ledendemocratie verder te komen het grootst is. Het sluit ook aan bij de moties die op het laatste congres (via het voorcongres van gewest Noord-Holland ingediend) zijn aangenomen:
- Ledendemocratie lokaal: momenteel is er weinig voortgang m.b.t. de ledendemocratie te bespeuren. Afdelingen en gewesten hebben de behoefte om ledendemocratie lokaal te gaan inzetten. Daarom een verzoek aan het partijbestuur om afdelingen en gewesten te faciliteren bij de inzet van de ledendemocratie op lokaal niveau.
- De organisatie van de PvdA: er moet veel meer aandacht komen voor de organisatie van de PvdA als vereniging. De organisatie dient ook te worden aangepast aan de werkelijke situatie en aan de behoeften.
- Meer regionale samenwerking binnen de PvdA: regionale samenwerkingsverbanden kunnen in onze partij een oplossing vormen voor het geval gewesten en afdelingen binnen de organisatie van de PvdA onder druk komen te staan.
Om besturen van afdelingen en gewesten meer zicht te laten krijgen op wat er allemaal komt kijken bij ledendemocratie van onderop, organiseert het Rode Nest op zaterdag 29 september 2018 een werkconferentie. Niet alleen zal het Rode Nest dan nadere informatie over deze werkwijze en bestuursstijl geven en voorbeelden uit de praktijk presenteren, maar ook gaan de deelnemers praktisch aan de slag om te ervaren hoe het werkt en met elkaar in discussie gaan om het doel en de uitwerking scherp te krijgen. Daarnaast zal het Rode Nest nadere toelichting geven over de ondersteuning die het Rode Nest aan besturen van afdelingen en gewesten kan bieden bij het inzetten van ledendemocratie lokaal.
Ook al bent u niet van plan om op korte termijn een ledenpanel te organiseren, dan nog kan deelname aan deze conferentie voor u op termijn nuttig zijn. U leert veel over het waarom en het nut van ledenpanels en bent in de gelegenheid alles over ledendemocratie van onderop te vragen wat u wilt weten.
In het volgende nummer van de nieuwsbrief Het Rode Nest doen we verslag van deze werkconferentie.
Werkconferentie Ledendemocratie van onderop
Locatie: Comeniuslyceum, Jacob Geelstraat 38, Amsterdam. Het Comeniuslyceum is gemakkelijk te bereiken per openbaar vervoer: het NS Station Amsterdam Cornelis Lelylaan (NS, Metro 50, Tramlijn 1) ligt op loopafstand en er is veel parkeergelegenheid met voor Amsterdamse begrippen lage parkeertarieven.
Voor de deelnemers zijn er zijn geen kosten voor deelname aan de werkconferentie, tenzij onze aanvraag aan het activiteitenfonds hiervoor niet goedgekeurd wordt.
Aanmelden
Aanmelding voor de werkconferentie “Ledendemocratie van onderop” op zaterdag 29 september 2018 kan via het mailadres info@rodenest.nl. Na aanmelding ontvang je een bevestiging van deelname en nadere praktische informatie (routebeschrijving e.d.).
Programma
1. 11:00 – 11:30 uur Probleemstelling en introductie programma
2. 11:30 – 12:30 uur Het inzetten van ledenpanel in gewest of afdeling
3. 12:30 – 12:45 uur Ledendemocratie binnen het gewest Noord-Holland
4. 12:45 – 13:00 uur Voorlopige conclusies en aanbevelingen
5. 13:00 – 14:00 lunch en sociale contacten
6. 14:00 – 14:15 uur Ledendemocratie van onderop en de instrumenten daarvoor
7. 14:15 – 15:30 uur In subgroepen concreet aan de slag met (voorzetten voor) vraagstellingen en nader uitwerken in ledenpanels
8. 15:30 – 15:45 uur Plenaire terugkoppeling subgroepen
9. 15:45 – 16:00 uur Conclusies, aanbevelingen en afsluiting
10. 16:00 Nazit en borrel