Voortgang ledendemocratie vanuit het partijbestuur
In de Verenigingsraad van 23 juni 2020 kwamen twee notities van het Partijbestuur over de ledendemocratie aan de orde. Met die twee notities kwam nadere informatie naar voren over de voortgang van de ledendemocratie die belangrijk is om met iedereen te delen. Dat doen we in dit artikel
JS en andere groeperingen in de partij worden bij de uitwerking betrokken
Otwin van Dijk wordt onafhankelijke voorzitter van permanente Werkgroep Ledendemocratie
De standpuntbepaling van het Partijbestuur komt niet uit de lucht vallen. Een korte voorgeschiedenis:
Sinds de publicatie van het door het Congres omhelsde rapport van de Commissie Noten (“Tussen leden en leiders”) is de PvdA begonnen met een zoektocht naar een verbeterde ledendemocratie van de vereniging Partij van de Arbeid.
Ruim een jaar geleden heeft het Partijbestuur een gemengde Werkgroep Ledendemocratie ingesteld die zich over de staat van de ledendemocratie in de PvdA heeft gebogen. Naast het Partijbestuur namen ook de JS en het Rode Nest aan deze werkgroep deel. Ook in de nieuwsbrief van het Rode Nest is aan de ontwikkelingen aandacht besteed, met een verslag van de voortgang en een enkele kanttekening. Alles is terug te vinden op www.rodenest.nl
Belangrijk onderdeel van het werk van de gemengde werkgroep vormt een enquête die onder alle leden van de PvdA is gehouden. In totaal hebben 2.298 leden hieraan deelgenomen. De uitslag van deze enquête is op vele punten de moeite waard, niet alleen vanwege de meningen en wensen die de leden uiten, maar ook door de omvang van de wens om meer ledendemocratie van onderop te organiseren.
De aanpak en de techniek van de enquête zijn verzorgd door het Rode Nest, dat ook overal in het land met besturen de Ledenpanels organiseert.
Grotendeels gebaseerd op die enquête heeft de werkgroep een advies opgesteld, getiteld Ledendemocratie: het fundament van de partij. De werkgroep heeft dat advies aangeboden aan het Partijbestuur en het is ook besproken op het laatste congres.
Klik hier voor meer informatie over de enquête.
Klik hier voor meer informatie over het eindrapport en het advies van de gemengde werkgroep.
De twee notities van 23 juni, die aan de Verenigingsraad zijn voorgelegd, bevatten verdere voornemens van het Partijbestuur met de ledendemocratie in de PvdA na het verschijnen van het advies van de Werkgroep Ledendemocratie, de reactie daarop van het Partijbestuur en een verslag van de bespreking op het congres. Er wordt, in lijn met het advies, voorgesteld een permanente Werkgroep Ledendemocratie in te stellen. Voorts wordt gekeken naar samenstelling van en opdracht voor deze commissie. Naast de adviezen in het rapport spelen ook andere actuele ontwikkelingen zoals maatregelen met betrekking tot het coronavirus. (zie ook het artikel hierover in deze Nieuwsbrief).
Afbakening opdracht Permanente werkgroep ledendemocratie
De permanente werkgroep wordt gevraagd:
- Opvolging te geven aan en concretiseren van de aanbevelingen uit de evaluatie;
- Een jongere generatie te betrekken bij ledendemocratie;
- Lessen uit deze digitale tijd van ontwikkelingen in de corona-crisis, te vertalen naar vernieuwende werkwijzen voor de toekomst.
De opdracht
De opdracht van het Partijbestuur voor de Werkgroep Ledendemocratie bestaat uit de drie pijlers van de afbakening (zie boven). Wat betreft de opvolging en concretisering van de aanbevelingen uit het advies worden de volgende punten benoemd:
Ledendemocratie (Ledendemocratie: het fundament van de partij)
De recente ontwikkelingen hebben aangetoond dat veel bijeenkomsten ook digitaal kunnen plaatsvinden, maar fysieke ontmoeting wordt gemist. De vraag is aan welk type bijeenkomsten landelijk behoefte is.
De werkgroep wordt gevraagd:
- Maak een uitwerking van het begrip ontmoetingsdemocratie;
- Doe een voorstel voor een optimale mix van online en fysieke bijeenkomsten op landelijk niveau, inclusief een voorstel voor het aantal ledenraden per jaar.
Ledenpanels
Uit het advies blijkt dat ledenpanels een laagdrempelige en aansprekende manier zijn om leden te betrekken bij ideevorming. De permanente werkgroep wordt gevraagd dit, in overleg met het Rode Nest, te concretiseren. Daarbij wordt de vraag gesteld hoe op landelijk niveau gebruik gemaakt kan worden van dit middel en hoe op het niveau van afdelingen en gewesten.
De werkgroep wordt gevraagd:
- Een voorstel te doen voor een onderwerp en vragen voor een ledenpanel dat dit najaar gehouden kan worden.
- Een kader te ontwikkelen waar ledenpanels aan moeten voldoen qua vraagstelling en in verhouding tot andere vormen van ledendemocratie.
Communicatie
Uit het advies kwam naar voren dat de communicatie over ledendemocratie verbeterd kan worden. Het gaat daarbij om de website over ledendemocratie en om de berichten die rond congres en ledenraad worden gestuurd aan leden.
De werkgroep wordt gevraagd:
- Richtlijnen te geven voor de communicatie rond ledendemocratie.
Voorcongressen
In het advies staat dat met gewesten gesproken moet worden hoe de inrichting van voorcongressen kan worden geoptimaliseerd. Ook moet gekeken worden naar het effect van de steun van voorcongressen op moties en amendementen.
De werkgroep wordt gevraagd:
- Een voorstel te doen voor een format voor voorcongressen, eventueel in regionaal verband, met een aantal gewesten tegelijk.
- Een voorstel te doen voor het formele effect van voorcongressen op de besluitvorming. Daarbij is het de vraag of voorstellen van een voorcongres direct moeten doorgaan naar het Stemlokaal.
Tools
Uit de ledenenquête kwam naar voren dat de gebruikte tools verschillend worden gewaardeerd. Een aantal tools heeft specifieke aandacht nodig.
De werkgroep wordt daarom gevraagd:
- Criteria te formuleren waaraan een motievolgsysteem moet voldoen.
- Kaders te geven voor de ontwikkeling en optimalisering van de Ledenkamer.
- Advies te geven over de nieuwe stemapplicatie.
Planning
Wat betreft de planning wordt in eerste instantie de nadruk gelegd op de volgende punten:
- Tot begin oktober: bekijken welke aanpassingen van de statuten nodig zijn, bijvoorbeeld m.b.t. het aantal ledenraden en het effect van voorcongressen op de status van moties en amendementen. Tevens een inschatting te maken voor de begroting van 2021 ten behoeve van het uitvoeren van de opdrachten.
- Tot het congres van 16 januari 2021: uitwerking verdere adviezen, leidend naar de stand van zaken op het congres.
- Tot aan de zomer van 2021: adviezen en voorstellen verder uitvoeren.
De adviezen van de werkgroep worden ook besproken met het Presidium en de Verenigingsraad.
Samenstelling werkgroep ledendemocratie
Het Partijbestuur heeft ervoor gekozen een onafhankelijke voorzitter van de werkgroep te benoemen. Deze onafhankelijke voorzitter kan de wensen, die leven en de ideeën die in verschillende gremia bestaan, binden. Het partijbestuur heeft Otwin van Dijk bereid gevonden voorzitter te worden van deze werkgroep. Hij heeft, als voormalig Kamerlid en vanuit zijn huidige functie als burgemeester, veel ervaring met democratische besluitvormingsprocessen.
Daarnaast nemen twee leden van het Presidium deel aan de werkgroep en twee leden van de Werkgroep Strategie en Ledendemocratie van de Verenigingsraad.
Betrokkenheid derden
Afhankelijk van het thema wordt de werkgroep verzocht andere mensen te betrekken bij hun werk. Voor de opdracht over verjonging gaat het daarbij om de Taskforce Jong in de PvdA en de JS, voor de ledenpanels en ontmoetingsdemocratie gaat het om het Rode Nest. Bij communicatie en optimalisering van de tools gaat het om medewerkers van het partijbureau.
Randvoorwaarden
Voor het functioneren van de permanent werkgroep noemt het Partijbestuur een aantal randvoorwaarden cruciaal:
- Ondersteuning: op het partijbureau wordt een medewerker (0.5 fte) aangesteld voor de ondersteuning van de Werkgroep Ledendemocratie.
- Financieel: De uitwerking van de deelopdrachten zullen leiden tot een financiële vraag.
Eerste reactie vanuit het Rode Nest
Wij zijn blij verrast met deze notities. Het maakt duidelijk dat het partijbestuur echt werk wil maken van het advies en de aanbevelingen van de werkgroep, die grotendeels zijn gebaseerd op de gehouden enquête onder de leden van de PvdA. De uitwerking van de opdracht geeft ook naar ons idee de goede richting aan.
Verder vinden wij het positief dat er een onafhankelijk voorzitter van de werkgroep komt. Dat ook derden, zoals bijvoorbeeld het Rode Nest, bij de uitwerking worden betrokken, zal het draagvlak daarvan vergroten.
Het partijbestuur heeft ook enkele belangrijke randvoorwaarden geformuleerd.
Het partijbestuur verdient lof voor het zo concreet oppakken van het advies! Wij wachten vol spanning op het vervolg.
Hans Aertsen